شعرخوانی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تركیه در رژه نظامی باكو، واكنش ها و بازخوردهای متعددی در فضای سیاسی و ادبی كشور داشت. از مسئولان عالی رتبه كشور گرفته تا استادان دانشگاه شاهد این واكنش ها بودیم. شاید برای خیلی ها شعری كه خوانده شد مفاهیم متعددی را متبادر كند اما درك این مسئله كه ماهیت اصلی این كار ارتباط به سیاست داشته یا یك اشتباه بوده نیاز به رمزگشایی ادبی دارد. از این رو برنامه «كافه هنر» رادیو ایران با «دكتر اسماعیل امینی» شاعر و منتقد ادبی و استاد ادبیات فارسی و ادبیات تركی گفت و گو كرده است.

خطاب به رود ارس لزوما سیاسی نیست

اسماعیل امینی در گفت و گو با برنامه كافه هنر و مجری این برنامه شهاب شهرزاد درباره نحوه سرودن شعر در ایران و آنچه در ادبیات تركیه و آذربایجان عزیز ما و همینطور در جمهوری آذربایجان وجود دارد می گوید : در ادبیات تركی دوبیتی های محلی متعددی وجود دارد كه به آنها بایاتی می گویند كه در اینها خطاب كردن به كوه و رودخانه و ... رایج است و در بایاتی های تركیه هم این گونه است.
وی در ادامه افزود : در تركیه به رود ارس، آراز می گویند و خطاب به این مسئله لزوما سیاسی نبوده است. شاهكار استاد شهریار «حیدربابا» هم خطاب به كوه سروده است و خیلی از سروده ها خطاب به ارس است و همه مربوط به مرز بودن ارس نیست اما بعد از جدایی قفقاز این مضمون هم وارد شده است ولی بیشتر سویه عاطفی داشته تا سیاسی. از این رو ابیاتی كه برای ارس سروده شده متعدد است. در شعر مورد بحث، تغییر و جعل كوچكی صورت گرفته است كه می تواند برداشت های مختلفی داشته باشد.

ایران مادر فرهنگی برخی كشورهای همسایه است

دكتر امینی در ادامه در تایید صحبت های شهاب شهرزاد مجری برنامه كه می گوید درون مایه شعر جنبه وحدت و همدلی دارد به این نكته اشاره می كند كه ایران مادر فرهنگی برخی كشورهای همسایه است و اگر بنا بر پیوستن باشد، فرزند باید به آغوش مادر برگردد و كوچكتر به بزرگتر وصل می شود.
در بخش دیگر اسماعیل امینی به استادانی اشاره می كند كه تلاش برای حفظ وحدت میان اقوام داشتند و تصریح می كند: اساتید بزرگی مثل استاد زریاب خویی و دكتر محمدعلی موحد، آقای دكتر برات زنجانی، آقای دكتر خیام پور، دكتر حسن خطیبی دستور زبان فارسی را در دانشكده ادبیات فارسی دانشگاه تبریز پایه ریزی كردند و این نشان می دهد كه در گستره فرهنگی زبان فارسی اتحاد و همدلی یكی از اولویت هاست.

هم در جمهوری آذربایجان و هم در تركیه، فارسی دانستن یك فضل محسوب می شود

این شاعر و منتقد ادبی همچنین تاكید می كند : هم در جمهوری آذربایجان و هم در تركیه، فارسی دانستن یك فضل محسوب می شود و در آثار ادبی شان هم هست و اینها در آثار كلاسیك وقتی می خواهند استناد كنند به شعر فارسی استناد می كنند.
در پایان اسماعیل امینی درباره شعرخوانی كه در باكو توسط رئیس جمهور تركیه صورت گرفت و اینكه برخی معتقدند این عمل از روی بی سوادی بوده است خاطرنشان می كند : علتش بی سوادی نیست ، برخی شیطنت ها هم وجود دارد.
وی به خاطره تدریس های خود و همچنین شعرخوانی شاعران ایرانی در جمهوری آذربایجان اشاره كرد كه مورد استقبال فراوان قرار گرفته است و به این نكته اشاره می كند كه یكی از ادیبان این كشور كه نامزد جایزه نوبل هم بوده و در هیچ محفل ادبی شركت نمی كند با شنیدن حضور شاعران ایرانی در جمع شعرخوانی آنها حضور می یابد و هنگامی كه علت را از او جویا می شوند می گوید ایران سرچشمه و مادر فرهنگی این منطقه است و من برای آشنایی بیشتر و احترام به گستره ادبی آنها در شب شعر آنها حضور یافتم، زیرا به گستره و تاثیر فرهنگی آنها واقفم.

برنامه كافه هنر شنبه تا چهارشنبه هر هفته ساعت 16:00 به تهیه كنندگی زهره سربازی و سیده زهرا صالحی و اجرای شهاب شهرزاد از رادیو ایران پخش می شود.