موج سازی رسانه های بیگانه و برخی چهره های مشهور سیاسی و هنری از ماجرای خودسوزی سحر خدایاری كه در شبكه های اجتماعی به «دختر آبی» مشهور شده، دست اندركاران برنامه بحث روز گروه سیاسی رادیو ایران را برآن داشت تا با حضور زهیر اصفهانی؛ استاد دانشگاه و كارشناس ارشد رسانه و دكتر سلمان كونانی؛ جرم شناس و نماینده مدعی العموم در محاكم مطبوعاتی به ضرورت موضوع سواد رسانه ای در بین عموم مردم و مسئولیت حقوقی افراد دربرابر انتشار مطالب خود در فضای مجازی بپردازند.
زهیراصفهانی در این برنامه با اشاره به ماجرای فوق و موج سواری برخی چهرهای مشهور و رسانه های دشمن از این ماجرا گفت: در ماجرای دختر آبی از شگرد رسانه ای به نام پشه مالاریا استفاده شد. به این ترتیب كه در اوج مراسم عزاداری محرم حسینی در روز تاسوعا به یكباره با موجی از این خبر خواستند حواس مردم را از موضوع اصلی منحرف كنند كه متاسفانه بسیاری از سلبریتی های هنری و سیاسی و.. نیز در این ماجرا نقش آفرین بودند.
كارشناس ارشد رسانه تصریح كرد: اصل ماجرا آن چیزی نبود كه رسانه های بیگانه و برخی چهره های مشهور سیاسی و هنری در شبكه های اجتماعی و كانال های ماهواره ای آن را بیان كردند و علت اصلی تشكیل پرونده برای آن مرحومه؛ اتهام درگیری و توهین به كاركنان نیروی انتظامی بوده است.
وی در همین باره خاطرنشان كرد: در این میان نباید از قصور رسانه ای خود نیز قافل شویم. چراكه اگر پیش از فوت سحر خدایاری درباره اصل ماجرا به درستی روشنگری می شد، این هجم از تحریك احساسات به وجود نمی آمد.
ین استاد علوم ارتباطات با ابراز تاسف از سطح پایین سواد رسانه ای در بین ایرانیان تصریح كرد: متاسفانه در موضوعات فرهنگی و اجتماعی و نیز ابعاد فرهنگی و اجتماعی رخدادهای گوناگون كه در شبكه های اجتماعی برجسته می شود، آنچه كه می بینیم سطح پایین سواد رسانه ای كاربران ماست كه نخستین دلیل این موضوع از كمبود مطالعه سرچشمه می گیرد.
اصفهانی در همین باره به آماری اشاره كرد و گفت: در كشور ما سرانه مطالعه روزانه 2 ثانیه است و این در حالیست كه در كشوری مانند هند كه با 3/1 میلیارد جمعیت یك جهش بزرگ اقتصادی را ظرف سال های اخیر داشته، سرانه مطالعه 10 و نیم دقیقه است. وی در همین باره به آماری اشاره كرد و ادامه داد: هر ایرانی به طور متوسط حدود 2 ساعت و 15 دقیقه حضور دارد كه مشكل این است كه حضور در این فضا به همراه مطالعه عمیق نیست و یك مطالعه سطحی را در بر میگیرد.
چهره های مشهور مطالعه ریشه ای ندارند
اصفهانی به نقش چهره های مشهور در فضای شبكه های اجتماعی هم اشاره كرد و افزود: البته الگو قرار دادن چهره های مشهور كه شامل همه ابعاد آن می گردد، در همه دنیا وجود دارد. فرد در این حالت می خواهد در مركز نگاه دیگران قرار گیرد و برای رسیدن به این هدف گاه از مطالب نادرست استفاده می كند.
اصفهانی به نقش این افراد در فضای شبكه های اجتماعی هم اشاره كرد و افزود: البته الگو قرار دادن چهره های مشهور كه شامل همه ابعاد آن می گردد، در همه دنیا وجود دارد. فرد در این حالت می خواهد در مركز نگاه دیگران قرار گیرد و برای رسیدن به این هدف گاه از مطالب نادرست استفاده می كند.
وی به نقش منفی چهره های مشهور در ماجرای دختر آبی اشاره و عنوان كرد: چهره های مشهور اعم از هنری و سیاسی و غیره زمانی كه در زندگی شخصی خود رخداد خوبی آن را انعكاس می دهند اما در ماجراهای بد زندگی خودشان كمتر این كار را می كنند و بیشتر درصدد كتمان آن هستند. این در حالیست كه در بسیاری از رخدادهای تلخ كشور می بینیم كه این افراد بیشتر یك نقش منفی را ایفا می كنند كه نمونه آن ماجرای دختر آبیست.
قوانین فعلی پاسخگو نیست
سلمان كونانی كارشناس جرم شناسی و نماینده مدعی العموم در محاكم مطبوعاتی هم در برنامه بحث روز گروه سیاسی رادیو ایران با اشاره با ناكارآمدی قانون رسیدگی به جرایم رایانه ای عنوان كرد: به صراحت باید بگویم این قانون كه در سال 88 تصویب شد تنها می تواند 3 تا 5 درصد نیاز حقوقی ما را پاسخ دهد و این در حالیست كه فضای مجازی هر لحظه در حال تحولات شگرف است.
مصونیتی گفتاری در فضای مجازی برای هیچ كس وجود ندارد
كارشناس جرم شناسی دادگستری با ابراز تاسف از ضعف اعتقادی در بین برخی چهره های مشهور هم تصریح كرد: متاسفانه باید به صراحت بگویم بسیاری از چهره های مشهور معروف به سلبیریتی دچار ناهنجاری ایدوئولوژیك و گفتاری رنج می برند و بدون حد و مرز سخن می گویند این در حالیست كه ما در بسیاری از كشورهای دنیا همچون ایالات متحده می بینیم كه افراد در برابر كوچكترین صحبت های خود در فضای مجازی مسئولیت قانونی دارند.
وی در عین حال خاطر نشان كرد: با این همه اینگونه نیست كه افراد در برابر مطالب منتشر شده خود در این فضا مسئول نباشند و این قانون با وجود تمام كم و كاستی هایش در این زمینه راه برخورد با افراد متخلف را در خود دارد. ضمن اینكه ما در این زمینه قوانین دیگری همچون قانون مجازات اسلامی را هم داریم.
كونانی در پایان در پاسخ به سوالی درباره مصونیت قضایی نمایندگان مجلس در انتشار مطالب فضای مجازی هم تصریح كرد: همه در برابر مطالب منتشر شده خود در فضای مجازی مسئولند. و حضور كنشگران در فضای مجازی با همین قوانین موجود هم باید ظابطه مند باشد.