جوان فارسی زبان حكمت و اندیشه است
گستره فرهنگی كشورِ با سابقه ایران كه از بزرگ‌ترین خاستگاه‌های تمدن و فرهنگ بشری بوده است، مسئولان و عوامل رادیوایران را بر آن داشت تا اقدام به طراحی و پخش برنامه «پارسی‌گویان» كنند كه هم اكنون پرآوازه شده است
گستره فرهنگی كشورِ با سابقه ایران كه از بزرگ‌ترین خاستگاه‌های تمدن و فرهنگ بشری بوده است، مسئولان و عوامل رادیوایران را بر آن داشت تا اقدام به طراحی و پخش برنامه «پارسی‌گویان» كنند كه هم اكنون پرآوازه شده است. این برنامه بخشی از منظومه‌ای است كه رادیوایران برای پاسداشت و ترویج فرهنگ زبان و ادبیات فارسی به انجام می‌رساند. این برنامه به گستره «جهان فارسی» می‌پردازد؛ جهانی كه امروزه بسی بزرگ‌تر از مرز‌های جغرافیایی است و از شرق دور تا مرز‌های آفریقا را دربرمی‌گیرد و فضای فرهنگی ایرانی را شكل می‌دهد.
«پارسی‌گویان» و معرفی آثار ایرانی در گستره جهان امروز
دكتر محمدجعفر محمدزاده، مدیر رادیوایران كه خود دانش‌آموخته زبان و ادبیات فارسی است، با اشاره به حجم آثار اندیشه‌ای، ادبی و هنری كه ایرانیان تولید كرده‌اند آن را كم‌نظیر دانسته و بازتاب این سعی با صفا و كوشش بی‌پایان را وظیفه یكایك ایرانیان می‌داند. محمدزاده می‌گوید: «ایرانیان از دوران باستان از مؤلفان حكمت و اندیشه بوده و آثار حكمی، ادبی و علمی متعددی را به دنیا عرضه كرده‌اند. با آنكه بخش زیادی از این آثار در طول تاریخ نابود شده است، اما آنچه باقی مانده نیز بر متفكران و هنرمندان جهانی تأثیر خود را نهاده و فیلسوفان و اندیشمندان بسیاری را می‌شناسیم كه از آثار این دوره تأثیر پذیرفته‌اند. تصویر جهان پس از مرگ و تألیف آثار ادبی در این زمینه كه قرن‌ها بعد در بین غربیان رواج یافته ابتدا در آثار باستانی و داستانی ایرانی بازتاب پیدا كرده است. كتاب «ارداویرافنامه» نمونه‌ای است كه اهمیت ادبی و هنری ویژه‌ای دارد و قرن‌ها بعد «دانته» از این اندیشه وام می‌گیرد و «كمدی الهی» را خلق می‌كند. دوران پس از اسلام، دوران شكوفایی حكمی، ادبی، هنری و علمی ایرانیان است و خالقان این دوره از شكوفایی علوم اسلامی، معمولاً ایرانی بوده‌اند و آثارشان علوم مختلف را پرورانده، بسط داده و به نقاط دیگر دنیا كشانده است. روی همین اصل طراحی برنامه «پارسی‌گویان» صورت پذیرفت تا هم از آثار گذشته بگوید و هم آثار ایرانی را در گستره جهان امروز شناسایی و معرفی كند.» مدیر رادیوایران در ادامه می‌گوید: «امروزه در فراخنایی بزرگ از جهان، از پاكستان، هندوستان و بنگلادش گرفته تا تبت و اوراسیا و بوسنی و فلسطین و تركیه و مصر، ردپای فرهنگ ایرانی و جهان فارسی وجود دارد و بر ماست در حد خویش برای بازتاب آن بكوشیم. شاید باور نكنید، اما در زبان مردم بوسنی بیشتر از هزارو 600 واژه فارسی وجود دارد، زبان رسمی تركیه كنونی قرن‌ها فارسی بوده و بیشتر از 6 هزار واژه فارسی در این كشور استفاده می‌شود.» وی می‌افزاید: «سرود كشور پاكستان فارسی است و در زبان اردو و هندی، واژه‌های بی‌شماری را می‌توان یافت كه از فارسی به آن‌ها راه پیدا كرده است، حتی در تبت منطقه‌ای وجود دارد كه به زبان فارسی سخن می‌گویند و یادگار زمانی است كه در اندازه و وسعت یك قاره، مردم دنیا به زبان فارسی سخن می‌گفته‌اند و از دُر دریای دری بهره‌مند شده‌اند. خوشبختانه برنامه «پارسی‌گویان» طرفداران خودش را پیدا كرده و سعی برنامه‌سازان بر آن است تا با رعایت ایجاز و هنروری بتوانند از این میراث كهن بهره ببرند.»
فارسی یك زبان مادری است
یدالله گودرزی، مدیر گروه فرهنگ و ادب رادیو ایران درباره این برنامه می‌گوید: «باید بگویم كه دنیای زبان، دنیای بیكرانه‌ای است مخصوصاً زبان‌هایی مثل فارسی كه یك فرهنگ را پدید آورده‌اند. بنده در بحث زبان‌شناسی به دو گونه زبان معتقد هستم، یعنی در عرصه جهان، ما دو گونه زبان داریم؛ یكی زبان‌های معمولی یعنی زبان‌هایی كه بیشتر برای ارتباط استفاده شده و می‌شوند و دیگر «ابَر زبان». ابرزبان‌ها شامل دبیره‌ها و زبان‌هایی هستند كه غنای ادبی جهانی دارند، یك فرهنگ را پدید آورده و خود را فراتر از زبان در فضای جهانی مطرح كرده‌اند. از اینگونه اَبَرزبان‌ها مثل فارسی می‌توانیم به عربی، فرانسه و انگلیسی اشاره كنیم، زیرا در این زبان‌ها آثاری وجود دارند كه جامعه جهانی را تحت تأثیر قرار داده و خود را به عنوان «زبان مادر» مطرح كرده‌اند، یعنی زبان‌هایی كه طیف وسیعی از پدیده‌های تمدنی، ادبی و محصولاتشان زیرمجموعه آن‌ها قرار می‌گیرند. زبان فارسی دارای چنین ویژگی‌های است و بر یكایك ما واجب است با توجه و عنایت بیش از پیش به این منظومه غنی تمدنی و فرهنگی داشته باشیم.»
آشنایی با گستره زبان فارسی
حسن همایی علاوه بر گویندگی در برنامه «پارسی‌گویان» شعر هم می‌گوید، از شاگردان استاد مرحوم حسین منزوی بوده است. همایی به «جوان» می‌گوید: «وقتی آثار فارسی‌زبانان را می‌خوانم عمیقاً لذت می‌برم چراكه خودشان انتخاب كرده‌اند تا با زبانی كه زبان شعر و ادب است، سخن بگویند هر بار كه حرف كارشناسی را در این برنامه می‌شنوم با فضایی تازه از گستره زبان فارسی آشنا می‌شوم.» برای آشنایی بیشتر با برنامه پارسی‌گویان و موضوعات آن هر هفته روز‌های پنج‌شنبه ساعت 16 شنونده رادیو ایران باشید. این برنامه به كارشناسی مژگان نظری، گزارشگری نوید دانشفر و هماهنگی اكرم خیرخواه تولید و پخش می‌شود و بازپخش آن روز‌های سه‌شنبه بعد از خبر ساعت 23 است.