ایسنا میراث و مرثیه‌ای برای همه تاریخ
محمدجعفر محمدزاده می‌گوید تركیب‌بند عاشورایی محتشم كاشانی میراث و مرثیه‌ای برای همه تاریخ است.
به گزارش ایسنا، مدیر رادیو ایران و عضو فرهنگستان ادب و زبان فارسی در یادداشتی درباره این مرثیه نوشته است: كمال‌الدین علی محتشم كاشانی شاعر سده دهم هجری و ملك‌الشعرای دربار شاه طهماسب اول است. او گرچه به مقام ملك‌الشعرایی رسید چندان دل خوشی از دربار صفویه نداشت و با این‌كه نتوانست به شبه قاره سفر كند بیشتر به دربار امرای پارسی‌گوی هند تمایل داشت و با شاعران هندوستان مراوده شعری داشت.
محتشم به سبب تركیب‌بند دوازده‌بند خود مشهور به «باز این چه شورش است» در رثای سید و سالار شهیدان (ع) و واقعه جانسوز كربلا چنان جایگاه بلندی یافته است كه او را مشهورترین مرثیه‌گوی زبان فارسی می‌دانیم. دوازده‌بند او نزدیك 400 سال است كه ورد زبان خاص و عام است. نوحه‌خوانان آن را می‌خوانند، هنرمندان نگارگری و تذهیب‌كاری می‌كنند، با زیباترین خط بر كتیبه‌ها خوشنویسی می‌كنند، در فصل عزای امام حسین (ع) در هر كوی و برزن بر در و دیوار می‌آویزند و محافل عزاداری را با آن می‌آرایند. به واقع دوازده‌بند محتشم نه مرثیه‌ای برای همه تاریخ كه هدیه و میراث ماندگار و معنوی پارسی‌گویان به فرهنگ اسلامی و عاشورایی است.
بند نهم این مرثیه بلندآوازه و جانگداز را در ادامه می‌خوانید:
«این كشتهٔ فتاده به هامون، حسین توست
وین صید دست و پا زده در خون، حسین توست
این نخل تر كز آتش جانسوز تشنگی
دود از زمین رسانده به گردون، حسین توست
این ماهی فتاده به دریای خون كه هست
زخم از ستاره بر تنش افزون، حسین توست
این غرقهٔ محیط شهادت كه روی دشت
از موج خون او شده گلگون، حسین توست
این خشك‌لب‌فتادهٔ دور از لب فرات
كز خون او زمین شده جیحون، حسین توست
این شاه كم‌سپاه كه با خیل اشك و آه
خرگاه زین جهان زده بیرون، حسین توست
این قالب تپان كه چنین مانده بر زمین
شاه شهیدِ ناشده‌مدفون، حسین توست
چون روی در بقیع به زهرا خطاب كرد وحش زمین و مرغ هوا را كباب كرد»