تهدید زبان فارسی در عرصه عمومی

یادداشت دكتر محمد جعفر محمدزاده، مدیر رادیو ایران

1397/03/08
|
11:21
|

وضعیت زبان فارسی در حوزه های نوشتاری و كلامی و نیز رسم الخط، به موقعیتِ هشداررسیده است.روزی نیست كه در اثر غفلت ما، واژه هایی جدید و غیر فارسی و البته عموماً فرنگی كه مابه ازای فارسی آن وجود دارد وارد زبان محاوره ای و حتی نوشتاری ما نشود. این امر چنان گسترش روز افزون دارد كه وقتی برای درست نویسی و یا درست گویی تذكری داده می شود، با نگاه ها و برخوردهای آن چنانی مواجه می شویم. هجوم نام گذاری های نامأنوس و صحه گذاشتن سازمانهای مربوط بر این نام ها نیز درخور تأمل است. واژه‌هایی چون هایپراستار، سوپراستار،اطلس مال، تهران مال، پروماتاكسی،بستنی دومینو،مركز خرید نارسیس و صدها واژه مخلوط و مغلوط دیگر را بارها در محیط شهری و در فضای ارتباطی می بینیم و می شنویم. آیا این واژه ها با زبان شیرین و اصیل فارسی نسبتی دارند؟ آیا آنها را می توان جایگزین واژه های زیبا و خوش آهنگ فارسی كرد؟ دلیل گسترش روزافزون آنها چیست؟
طبیعی است كه این امر نشانگر شكل گیری هستهٔ اولیه «بیماری فرهنگی» در زمینه زبان فارسی است.
در چنین وضعیتی می بینیم استفاده از رسم الخط و زبان انگلیسی برای واژه های فارسی نیز روز به روز در حال گسترش است. اگرخودروهای تیبا، سمند،پارس و صبا ایرانی اند واسامی آنها واژه های زیبای فارسی هستند واگر مصرف داخلی دارند ،كه اینگونه است،چرا نامشان به خط انگلیسی بر بدنه آنها نوشته می شود؟ آیا نمی توان این اسامی را با خط زیبای فارسی و توسط هنرمندی خوش ذوق نوشت و تبدیل به یك نشانه(آرم) كرد؟
و از این دست می بینیم؛ بر بدنهٔ اتوبوسهای شهری و بین شهری نیز واژه های فارسی به الفبای انگلیسی نوشته می شود.
اگر سری به بازار لباس فروشان بزنیم و به كالاهای عرضه شده بخصوص لباس كودك بیندازیم خواهیم دید كه به ندرت لباس كودكی بدون نشان و خط انگلیسی یافت می شود. در غذاخوری ها و كافه ها نیز بهمچنین. همه اینها نشانه های غفلت فرهنگی و از این مهمتر بیانگر نوعی رعب فرهنگی و تغییر ذائقه ماست كه متأسفانه رو به فزونی است و البته چاره اندیشی برای آن نیازمند عزم ملی و همگانی است.
رادیو ایران بر مبنای رسالت رسانه ای و فرهنگی خود اقدام به برگزاری « آیین سخن » كرده است، این حركت برای نگهبانی از زبان فارسی شكل گرفته و ادامه می یابد.
در مرحله جدید این پویش كه از چهارم اردیبهشت آغاز شده و تا آغاز تیرماه ادامه دارد«قانون ممنوعیت بكارگیری اسامی ، عناوین و اصطلاحات بیگانه » در دستور كار قرار گرفته است و برنامه سازان این شبكه، راههای اجرایی شدن این قانون را از مسئولان مطالبه می كنند و بازتاب می دهند.
از طرفی از مردم می خواهند تا برای واژه های بیگانه ، برابر فارسی پیشنهاد دهند و توجه همگان را به این عنصر تمدن ساز و فرهنگ آفرین یعنی زبان فارسی جلب كنند. شایسته است دستگاههای فرهنگی با هم افزایی و همگرایی وظیفه خود را درباره زبان فارسی انجام دهند مباد كه این عنصر مهم قربانی غفلت ناخواسته شود.

دسترسی سریع