راه شب؛ رفیق 50 ساله شب‌زنده‌داران
علایی تهیه كننده «راه شب» جمعه بامداد در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان از ویژگی های برنامه «راه شب» گفت.
«راه شب» رادیو ایران یك برنامه گوینده محور شبانگاهی رادیو با سابقه‌ای طولانی است كه مخاطبان زیادی دارد.
ساعت از نیمه بامداد گذشته ... تاریكی مطلق خانه را فرا گرفته و جادوی صدا مرا به شنیدن «راه شب» دعوت می‌كند. یك راست به سراغش می‌روم و بدون معطلی روج موج رادیو ایران می‌ایستم. تصمیم گرفته بودم به پیشنهاد تهیه‌كننده «راه شب» پا به دوران قدیم بگذارم و همانند یك نوجوان مدرسه‌ای كه اولین‌بار قدم به دنیای رادیو گذاشت، با رفیق نوجوانی و جوانی‌ام دیدار تازه كنم و از احوالش جویا شوم.
آری! در نیمه‌های شب پناه به موجی بردم، كه مرا به «راه شب» برساند؛ همان راهی كه انتهایش ختم می‌شود به شب‌زنده‌داری. اگرچه زمان زمان سنگینی و آرامش پلك‌هاست؛ اما فراز و فرود‌های برنامه به من اجازه نمی‌دهد لحظه‌ای پلك‌هایم اجازه خسته شدن و برهم زدن را به خود بدهد.
به قولِ عبدالله علایی، دو نظریه بابت برنامه‌های شبانگاهی وجود دارد. عده‌ای می‌گویند برنامه‌های شبانه باید در سكوت و آرامش باشد. اما گروهی دیگر می‌گویند باید آدم‌ها را بیدار نگه داشت؛ چراكه شنونده نیامده با برنامه شب بخوابد! به همین دلیل باید فضای برنامه تعادل داشته باشد.
تهیه‌كننده «راه شب» معتقد است هرچه رادیو در آرامش بیشتر شنیده شود، جذاب‌تر است. به همین دلیل، سعی كردیم تنوع صدایی داشته باشیم و ترانه‌های خوب را پخش كنیم.
او جنس مخاطبان برنامه را با تمام رسانه‌ها متفاوت می‌داند و می‌گوید: رادیو رسانه خلوتی است. یعنی در خلوت شنیده می‌شود و مانند تلویزیون رسانه جمع‌گرا نیست. به همین دلیل، صمیمیت در رادیو بیشتر است. برنامه «راه شب» هم بخاطر دلی بودنش صمیمیت در آن چند برابر می‌شود. جالب‌تر اینكه تقریباً همه صنف «راه شب» را گوش می‌كنند. یعنی فقط راننده یا نگهبان برنامه را نمی‌شنوند.
علایی با بیان اینكه ما چندبار در برنامه نظرسنجی كردیم. معمولاً مخاطبان ثابت «راه شب» بیشتر است، افزود: اگرچه مخاطبان ثابت در برنامه‌های عصرگاهی حدود 30 تا 40 درصد است، اما در شب حدود 60 درصد مخاطبان ثابت هستند. از طرفی، وفاداری مخاطبان رادیو خیلی زیاد است؛ چون تنها ابزار ما صداست و كسی كه از بین رسانه‌های متعدد به سراغ رادیو می‌آید، به دنبال چیز دیگری است. انگار گوینده با یك دوست صحبت می‌كند و جنس صحبت‌های شبانگاهی متفاوت از زمان‌های دیگر است. انگار خیلی‌ها نقاب‌هایشان را برمی‌دارند.
این تهیه‌كننده ادامه داد: ما حتی سوالات خصوصی هم از شنوندگان می‌پرسیم؛ از شكست‌ها، تفریحات، موفقیت‌ها و اشتباهاتشان. انگار رادیو مدرسه‌ای است، كه افراد به همدیگر درس می‌دهند و معلم نداریم. آن مجری موفق است، كه بتواند كلاس‌داری كند، نه معلمی. بیشتر اوقات گویندگان از موضع بالا با مخاطبان صحبت می‌كنند. ولی رادیو و «راه شب» اینطور نیست. انگار آدم‌ها را بهم ربط می‌دهد. معمولاً مخاطبان برنامه فرهیخته هستند و اهل شعر و ادب و داستان و رمان‌اند. رادیو ایران از همه جنس مخاطب دارد.
وی در پاسخ به این سوال كه می‌توان گفت میانگین سنی مخاطبان هم‌سن برنامه «راه شب» است؟ توضیح داد: نمی‌توان نظر قطعی داد؛ چون ابزار دقیق نداریم. طبق نظرسنجی كه در برنامه كردیم، بین 50 تا 60 درصد مخاطبان از سن 35 سال به بالا هستند. علاوه‌بر اینكه تعداد زیادی از مخاطبانمان را نابینایان تشكیل می‌دهد، خانواده‌هایی هم داریم، كه جمعی رادیو گوش می‌كنند.
علایی با بیان اینكه آدم‌های احساسی بیشتر رادیو گوش می‌كند، گفت: كلاً ایرانیان سماعی هستند و از طریق گوش بهتر ارتباط برقرار می‌كنند. چون یكسره در گوشمان شعر خوانده شده و در فرهنگمان ماندگار شده است.