رادیو خانه من است

از خودتان بگویید؟متولد چه سالی هستید و چند فرزند دارید؟
- آبان امسال ، ٥٩ سال زندگی پر فراز و نشیب و در عین حال مملو از تجریبات را در مدرسه ی سختگیر زندگی ، پست سر گذاشتم ، همراه با عزیزترین های زندگیم بنت الهدا ٣٣ ساله كارشناس ارشد گرافیك ، هادی ٣٢ ساله دانشجوی ارشد عكاسی و دیگر فرزندم سهراب ١٨ ساله ...
من فارغ التحصیل ارشد روانشناسی تربیتی هستم و كارشناس علوم سیاسی و البته برای دكترا هم آماده می شوم...
*اولین همكاری شما با رادیو در چه سالی و چه برنامه ای بوده است؟
- اولین همكاری من با صدا و سیما در سال ٦٥ ، در معاونت سیاسی به عنوان گوینده ی خبر آغاز شد، و افتخار اجرا و گویندگی در رادیو های ایران و پیام و گفتگو ، از سال ٧٨ تا به امروز...
* با وجود سابقه فعالیت شما در رادیو، بیش تر چه برنامه هایی را اجرا می كردید؟
- برنامه های زیادی بوده در این مدت كه اجرا كردم. مثل« سلام صبح به خیر»،« راه شب»،« ورزش رو»ز ، «جهان سیاست»،« روزنه» ،«خانه ی ملت»، «كند و كاو»،« بررسی رادیوهای بیگانه»، «كوچه ی رادیو»،« نمودار»،« صدای كارمند»،« ایران را بشنویم»، و ویژه برنامه های مناسبتی در رادیو ایران ، در شبكه های رادیویی پیام و آوا و گفتگو هم در خدمت مردم هستم.
... تعدد و تنوع برنامه ها با رویكرد های مختلف ، لاجرم همراه با تجربیاتی كه حاصل همكاری با برنامه سازان مختلف با سلایق متفاوت بوده است.بدست آوردن تجربه های كاربردی در رادیو ، آسان نبوده و نیست...
اینكه رادیو باید فقط باید بر اساس مطالبات و خواسته ی شنوندگان خود ، برنامه بسازد یك اصل است، اما اعمال نظر و سلیقه ی برنامه سازان در بیشتر مواقع این اصل را تحت الشعاع قرار می دهد....
گوینده و مجری یك برنامه بخصوص زنده، صرفأ انتقال دهنده ی مطالبی است كه تهیه كننده در برنامه پیش می برد، اما اختلاف نظر همیشه بوده ، دلیل اصلی هم تصور و انتظار شنونده از مجریست.
*از خاطرات قدیم بگویید؟
- این كج و قوص های بیش آمده خالی از نكته های شنیدنی نیست كه اغلب خاطره می شود....
موارد زیاد است...با ابلاغ دستور العمل های اخیر ،از كلمات و اصطلاحاتی كه معادل فارسی دارند ، نباید استفاده كنیم....
خود شما بهتر می دانید مثلا گیف! هدیه، كامپیوتر رایانه، اپلیكیشن برنامه ی كاربردی و .... سایر اصطلاحاتی كه رایج بوده در رسانه...
در چند روز گذشته من در یكی از برنامه های رادیویی زنده با شخصی گفتگو می كردم كه فوق تخصص جراحی قلب بودند...در تمام طول گفتگو از عبارات و اصطلاحاتی استفاده می كردند كه كاملا فرنگی بودند، تهیه كننده از طریق گوشی به من تذكر دادند كه هر عبارت غیر فارسی ایشون را اصلاح كنم !!
كار ساده ایی نبود چون می بایست حرف مهمان برنامه را مرتب قطع می كردم ... در آخر برنامه من لیستی نوشته بودم كه حاوی ١٢ اصطلاح بود ! با ترفندی شیطنت آمیز و عذر خواهی از كارشناس برنامه من اصلاحیه را خواندم!
این تنها یكی از موارد غیر قابل پیش بینی در رسانه های شنیداری ماست....
*آیا از همان ابتدا می دانستید كه گوینده موفق می شوید؟
- خیر! من اهل جنوب كشور هستم ، خوزستان ، اهواز.گویش و لحن و گام صدا و اوای گفتاری در جنوب ، بسیار با گویش های استانهای دیگه متفاوت است...
لحن و گام صدا در این منطقه ، آهنگین،رسا و بلند،موزون و هماهنگ است.
من همیشه بر این موضوع تأكید داشتم كه تفاوت در لحن و آوای كلام ، از كودكی در ما نهادینه شده است...
كودك تلفظ اولین كلمات را از مادر و پدر الگو برداری می كند...
پدر و مادر من همیشه واضح و شمرده با ریتم خاصی كه در بیان داشتند با ما ارتباط كلامی بر قرار می كردند ...
بنابرین سخنوری و گویندگی در عین اینكه از هم جدا هستن ، پیوستگی خاصی دارند ... پس گویندگی در عین اینكه قابل فراگیریه ، اما به اموزه های سالیان متوالی یادگیری كلامی باز می گرده، كودكی و نوجوانی .
*سواد و صدا برای گویندگی چقدر اهمیت دارد؟
- این یك اصل مهمه؛صدای خوب شرط لازم برای گویندگیه ، اما!!!! شرط كافی نیست.
عوامل مهمی هستن مثل ؛ احساس درونی، ریتم و لحن ، نحوه بیان، اهنگ صدا كه از درون وجود صاحب كلام ، نشأت می گیرند.
كسانی كه علاقه مند به گویندگی هستند ، باید بدانند صرفأ داشتن مدرك دانشگاهی، داشتن صدای مناسب كافی نیست.
بلكه باید با اراده ایی مصمم و اصول پذیرش ! تواضع ، فروتنی ، مراتب و مراحل یادگیری را از ابتدا شروع كنند...
هیچ پایانی برای یادگیری وجود ندارد، ما هنوز بعد از بیش از ٤٠ سال اجرای برنامه های دشوار چالشی، در حوزه ی اقتصادی ، سیا سی ، اجتماعی ، علمی و....هنوز مشغول یادگیری هستیم.
اساتید ما، تجربیات ما هستند كه فقط یك بار فرصت جبران و اصلاح را به ما در اجرای برنامه های بهتر دادند.
*چقدر اهل مطالعه هستید؟
- مطالعه لازمه ی به روز بودن است. بدون مطالعه امكان گفتگو و مصاحبه با اساتیدی كه در برنامه حضور دارند ، نیست.
زمانی بود كه ، تهیه ی كتاب و یا دسترسی به مقالات، نتایج تحقیقات ، فرهنگ لغات ، دایره المعارف، و مطالب مهم ، آسان نبود، اما حالا به بركت وجود اینترنت ! و بی نهایت اطلاعات در منابع موثق، در لحظه و بدون وقفه می توانیم پاسخ هر سؤالی را بدست بیاریم.
دیگه نیازی به ورق زدن كتاب و مجلات نیست ، فایل صوتی و اطلاعات صوتی ، كار را برای همه ی ما راحت كرده است.اگرچه نواقص و یا مزیت های این نوع مطالعه الان جای بحث نیست.اما پاسخ ، به طور قطع ، بله است.
* در همه این سال ها ، چطور صدایتان را حفظ كردید؟
- حفظ و مراقبت از صدا ، تنها یك فرمول داره.صدمه نزدن به صدا،پیش تر اشاره كردم ؛ صدا از درون تغذیه می شود.آرامش، دور بودن از تنش ها( هر چند گاهی اجتناب ناپذیره)تغذیه ی مناسب بدون قند و چربی.ورزش،استراحت كافی،پرهیز از دخانیات
* در اجرای برنامه چه تپق هایی زدید؟
- تپق اجتناب ناپذیره. شما با استودیو و عوامل انسانی و غیر انسانی استودیوآشنا هستید و خوب می دانید كه وقتی یك گوینده مشغول اجرای برنامه است، وضعیت چگونه است.
اغلب برنامه ها بدون تكست و متن هستن فقط موضوع و هدف برنامه برای گوینده توضیح داده می شوند... گوینده با اتاق فرمان و تهیه كننده و صدا بردار از طریق هدفون و گوشی در ارتباط و تعامل اند. در آن واحد با شنونده و كارشناس پشت خط تلفن ، و یا در استودیو صحبت می كند ، به نظرات و سؤالات و اطلاعات تهیه كننده گوش
می دهد.... روی صفحه ی نمایشگو و مانیتور پیام های كوتاه شنونده ها را می بیند و یاداشت برادری می كند، به زمان و فرصت برنامه باید توجه كند و.... و كاملا دقت داشته باشد كه صحبت های كارشناس و یا شنوندگان را با دقت بشنود كه اگر اشتباهی پیش آمد، بلافاصله اصلاح كند!
تپق نزدن در چنین برنامه ای، انتظار به جای شنونده های ماست. تلاش می كنیم و اگر پیش آمد ببخشند.
*گویندگی را چطور آغاز كردید؟
- من شروع سختی در كارم داشتم.دوران دانشگاه، تولد فرزندان اول و دوم با فاصله كم ، و شرایط خاص دوران جنگ كه دور از بستگانم بودم ...
همیشه بچه ها برای من در الویت بودند، تعهد و علاقه به شغلم موضوع مهمی بود ، و دانشگاه كه یكی از علاقه های بی پایان من بود...
فكر می كنم نسل ما در میانه ی راهی بود كه می بایست بین دو نسل ، بیامی را منتقل می كرد.خانواده ، فرزند، كار ، علم ، تعهد .
خدا را همیشه شاكرم كه انجام این كار دشوار بخشی از وظیفه ی انسانی و اخلاقی من بود... این راه بی پایان است.
نسل فعلی نیاز به الگوهای خارجی و وارداتی ندارد! مادر و زن ایرانی ، توانسته و می تواند ، در سخت ترین مراحل ، كانون خانه را گرم كنند حتی اگر از وجود خود هیزم بسازد! با عشق، گذشت ، فداكاری ، بخشش، تعهد ، صبر، قناعت ، تلاش جهد و ایمان.
* اوقات فراغت شما چگونه سپری می شود؟
- اوقات فراغت؛علاقه ی بسیاری به ورزش داشتم كه در گذشته ممكن نشد.
در سال های اخیر كوهنوردی و دوچرخه سواری رو جدی و حرفه ایی دنبال می كنم.صعود به دماوند و ٩ قله ی مرتفع دیگر ایران، دست مایه ی پشت كارم در حفظ سلامت جسمی و رسیدن به آرامش روحی بوده است.
* شما در جشنواره های مختلف رادیویی هم مقام كسب كردید؟
- جشنواره فرصتی برای شناخت خود و دریافت تجربه از دیگران است و من نیز تلاش می كنم از این فرصت بهترین بهره را ببرم همان طور كه در كنار همكار بسیار عزیزم خانم مرجان فطرتی در جشنواره دهم رادیو در سال ٨٨ باسردبیری و گویندگی برنامه ای مستند به نام «این یك آگهی بازرگانی نیست»، موفق به كسب رتبه اول جشنواره در گویندگی و سردبیری شدم.
* حرف آخر
- حالا كه در شبكه های رادیویی پیام، آوا و ایران و رادیو فصلی در خدمت مردم هستم می توانم بگویم رادیو خانه من است.