تحویل اینترنتی دارو: لزوم حفظ حاكمیت وزارت بهداشت در برابر دخالتهای فرابخشی
دكتر رامین مقدم، مدیر پروژه تحویل اینترنتی دارو در سازمان غذا و دارو، در گفتوگو با رادیو ایران بر ضرورت تنظیمگری تخصصی وزارت بهداشت تأكید كرد و هشدار داد كه دخالتهای غیرتخصصی فرابخشی، امنیت نظام سلامت را تهدید میكند. اصل كلیدی عرضه از داروخانههای فیزیكی باید حفظ شود.
در گفتوگوی ویژه رادیو ایران با دكتر رامین مقدم، مدیر پروژه تحویل اینترنتی دارو در سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، چالشهای حاكمیتی و نظارتی در حوزه عرضه آنلاین دارو بررسی شد. دكتر مقدم به عنوان متولی این پروژه در وزارت بهداشت، بر حساسیت بالای نظام سلامت تأكید كرد و خاطرنشان نمود كه این حوزه به دلیل ماهیت حاكمیتی، از تنظیمگری دقیق و نظارتهای مستمر برخوردار است. وی اشاره كرد كه مجوزهای طبابت، فعالیت داروخانهها و مؤسسات پزشكی بر اساس قوانین مصوب از جمله قانون مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب سال 1317 (با قدمتی نزدیك به 70 سال) صادر و بازرسی میشوند، كه این ساختار نظام سلامت را سرپا نگه داشته است.
دكتر مقدم با استقبال از فناوریهای نوین دیجیتال در حوزه سلامت، تصریح كرد كه نظام سلامت همواره پذیرای پیشرفتهای فناوری بوده و هیچ مانعی برای خدمات دیجیتال ایجاد نكرده است. با این حال، مشكل اصلی از دخالتهای غیرتخصصی نهادهای فرابخشی ناشی میشود نهادهایی كه بدون شناخت عمیق از پیچیدگیهای حوزه سلامت، الگوهای تسهیلگری فناوری راكه در سایر بخشها موفق بودهبه طور نادرست به سلامت تحمیل میكنند. وی تأكید كرد: ما فروش اینترنتی نداریم، بلكه عرضه اینترنتی دارو مطرح است عرضهای تخصصی كه به داروخانه فیزیكی مرتبط است و مبدأ آن باید داروخانه باشد.
مدیر پروژه توضیح داد كه در سال 1397، سازمان غذا و دارو به داروخانههایی كه درخواست مجوز دهند، اجازه فروش اقلام غیرضروری را اعطا كرد و بحث دارو نیز از آن زمان مطرح بوده است. با این وجود، دخالتهای فرابخشی به بهانه توسعه اقتصاد دیجیتال، مانعتراشی ایجاد كرده و تنظیمگری وزارت بهداشت را تضعیف نموده است. دكتر مقدم هشدار داد كه حاكمیت و تولیت نظام سلامت منحصراً بر عهده وزارت بهداشت است و نمیتوان به بهانه دیجیتالسازی، نهادهای فرابخشی را اجازه دخالت داد. وی به طرح اخیر مجلس اشاره كرد كه پیشنهاد میدهد هیچ تنظیمگری یا مجوزی فراتر از الزامات كسبوكارهای سكوهای دیجیتال برای عرضه دارو وضع نشود رویكردی كه به گفته وی، سنگ روی سنگ بند نمیشود و امنیت عمومی را به خطر میاندازد.
دكتر مقدم بر اصل كلیدی معلوم بودن مبدأ كالا تأكید ورزید و اظهار داشت: چه داروخانهای وبسایت راهاندازی كند یا سكویی تسهیلگر ایجاد شود، فرقی ندارد مبدأ عرضه باید داروخانه فیزیكی باشد. این اصل، تضمینكننده كیفیت، اصالت و ایمنی داروها است و هرگونه انحراف از آن، نظام سلامت را با ریسكهای جبرانناپذیری مواجه میسازد. وی افزود كه هدف از یكپارچهسازی فرآیندها، تسهیل دسترسی عمومی است، نه هرجومرج به گونهای كه هر عرضهكنندهای با رعایت مقررات، بتواند فعالیت كند، اما تحت نظارت دقیق وزارت بهداشت.
این گفتوگو در حالی انجام شد كه نظام سلامت ایران با فشارهای متعددی از جمله تحریمها و نیاز به خودكفایی روبرو است. حفظ تنظیمگری تخصصی، كلید موفقیت خدمات دیجیتال در سلامت است خدماتی كه میتوانند دسترسی روستاییان و مناطق محروم را به دارو بهبود بخشند، مشروط بر اینكه امنیت و كیفیت اولویت داشته باشد. دكتر مقدم بر لزوم مطالعات جامع پیش از هر تغییر قانونی تأكید كرد و اعلام نمود كه سازمان غذا و دارو هرگز از تسهیل خدمات دیجیتال كوتاه نمیآید، اما دخالتهای غیرعلمی را نمیپذیرد.
رادیو ایران با پوشش این مباحث، نقش رسانهای خود را در اطلاعرسانی دقیق و ترغیب به گفتوگوی كارشناسی ایفا میكند. این گزارش، دعوتی است به سیاستگذاران برای حمایت از حاكمیت وزارت بهداشت و جلوگیری از تصمیمگیریهای شتابزده كه میتواند سلامت عمومی را به مخاطره اندازد. توسعه فناوری در سلامت، نیازمند تعادل میان نوآوری و ایمنی است تا منافع ملی حفظ شود.