تلافی روسیه در راه است: اروپا در آستانه زمستان سخت بدون گاز روسی

به گزارش روابط عمومی رادیو ایران داریوش صفرنزاد كارشناس ارشد مسایل اوراسیا دربرنامه جهان سیاست بحران سرمای كشورهای اروپایی رابررسی كرد.سران اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه در بروكسل گرد هم آمدند تا مصوبه شورای اروپا مبنی بر مصادره اموال مسدودشده روسیه و انتقال آن به اوكراین را بررسی و تصویب نهایی كنند، اما نتوانستند به توافق برسند. این نشست بدون نتیجه به پایان رسید و تصمیم‌گیری به جلسه آتی موكول شد. حدود 210 میلیارد یورو از دارایی‌های بانك مركزی روسیه، از زمان آغاز درگیری‌ها در اوكراین حدود چهار سال پیش، در حساب‌های بانكی اتحادیه اروپا بلوكه شده است. طبق مصوبه شورای اروپا، قرار بود مصادره و به عنوان كمك مالی مستقیم به كی‌یف تحویل داده شود تا اوكراین بتواند هزینه‌های نظامی و بازسازی خود را تأمین كند.این اقدام با واكنش تند مقامات روسی روبرو شد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دمیتری مدودف، معاون شورای امنیت و رئیس حزب حاكم روسیه واحد، و ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه، همگی این تصمیم را دزدی قانونی و سرقت آشكار از اموال مردم روسیه توصیف كردند. دیگر مسئولان كرملین نیز تأكید كردند كه چنین حركتی نه تنها نقض اصول حقوق بین‌الملل است، بلكه عواقب سیاسی، اقتصادی، ژئوپلیتیك و ژئواكونومیك سنگینی برای روابط روسیه و اروپا به دنبال خواهد داشت.كارشناسان هشدار می‌دهند كه اگر این مصوبه نهایی شود، روسیه بیكار نخواهد نشست. نبض انرژی اروپا همچنان از كانال‌های روسی تأمین می‌شود و با نزدیك شدن به فصل زمستان، قطع یا محدودیت صادرات گاز طبیعی می‌تواند فاجعه‌بار باشد. روس‌ها پیش‌تر نشان داده‌اند كه در پاسخ به تحریم‌ها، ابزارهای تلافی‌جویانه خود را به كار می‌گیرند؛ از كاهش حجم صادرات انرژی گرفته تا تغییر مسیرهای لوله‌كشی به سمت آسیا. زمستان پیش رو برای اروپا، به ویژه كشورهای وابسته مانند آلمان و ایتالیا، می‌تواند به معنای قطعی برق، افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها و بحران‌های اجتماعی باشد. این سناریو، اتحادیه اروپا را در موقعیتی شكننده قرار می‌دهد، جایی كه تلاش برای تضعیف روسیه، ممكن است به ضرر خود غرب تمام شود.در این میان، روابط استراتژیك روسیه و چین به عنوان یك عامل كلیدی برجسته می‌شود. این دو قدرت، فراتر از روابط دوجانبه، در چارچوب سازمان‌هایی مانند شانگهای، بریكس و دیگر نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی همكاری‌های گسترده‌ای را پیگیری می‌كنند. در 34 سال گذشته، مسكو و پكن روابط نزدیكی را توسعه داده‌اند كه امروزه بخش قابل توجهی از حجم تجارت‌شان بر پایه ارزهای ملی (روبل و یوان) انجام می‌شود. حوزه‌های همكاری شامل سیاست، نظامی، دفاعی، امنیتی، فضایی، فناوری، صنعت و حتی تجارت كالاهای اساسی است.این پیوندها به شكل نهادینه و سازمان‌یافته ادامه دارد: دیدارهای مستمر سران دو كشور، سفرهای مقامات به پایتخت‌های یكدیگر، و توافق‌نامه‌های بلندمدت. پس از آغاز درگیری در اوكراین و اعمال تحریم‌های گسترده توسط آمریكا و اروپا علیه روسیه – از جمله محدودیت‌های سفر برای پوتین و صدور حكم دستگیری توسط دیوان كیفری بین‌المللی لاهه – چین هیچ‌گاه به این فشارها تن نداد. پكن روابط خود با مسكو را بدون تغییر ادامه داد و حتی حجم تجارت دوجانبه را افزایش داد. تحریم‌های غربی علیه روسیه، چین را وادار به تقویت زنجیره تأمین انرژی و فناوری خود از روسیه كرده است.این همكاری نه تنها دوجانبه، بلكه در حال شكل‌دهی به یك قطب قدرت جدید در آسیا است. روسیه با دور زدن تحریم‌ها از طریق بازار چین، اقتصاد خود را تثبیت كرده و چین نیز از منابع ارزان انرژی و فناوری روسی بهره می‌برد. كارشناسان پیش‌بینی می‌كنند كه در روند پیش رو، این اتحاد عمیق‌تر شود و غرب را با چالش‌های جدیدی در عرصه ژئوپلیتیك روبرو كند. تشكیل بلوك‌های جدید قدرت، مانند گسترش بریكس، می‌تواند توازن جهانی را به نفع شرق تغییر دهد و اروپا را از وابستگی انرژی رها نكند، بلكه آن را به سمت تنوع‌بخشی پرهزینه سوق دهد.در نهایت، این تحولات نشان‌دهنده شكاف عمیق میان غرب و شرق است. اتحادیه اروپا در دوراهی حمایت از اوكراین و حفظ منافع اقتصادی خود گرفتار شده، در حالی كه روسیه و چین با همبستگی استراتژیك، گزینه‌های تلافی را بررسی می‌كنند. آینده روابط اوراسیا و اروپا، بیش از پیش نامطمئن به نظر می‌رسد.
برنامه جهان سیاست را از شنبه تا چهارشنبه ساعت 15:30 تا 16 از رادیو ایران بشنوید.